آزمایش ژنتیک سرطان از جمله تست‌هایی است که برای اعضای برخی از خانواده‌ها که در معرض خطر ابتلا به سرطان وراثتی هستند، توصیه می‌گردد. در این نمونه برداری، در ابتدا شخصی که مبتلا به سرطان است، آزمایش می دهد تا تغییرات ژنتیکی تولید کننده سرطان در خانواده تشخیص داده شود. اگر در آزمایش تغییرات ژنتیکی مشاهده شد، می تواند نشان دهنده این باشد که سرطان در خانواده ناشی از استعداد ارثی ابتلا به این بیماری است. سپس اعضای خانواده شخص، آزمایش ژنتیک سرطان را انجام می‌دهند تا متوجه شوند از این ژن تغییر یافته‌ای که خطر ابتلا به سرطان را بالا می‌برد، ارث بردند یا خیر.

 

آزمایش ژنتیک سرطان چیست؟

آزمایش ژنتیک سرطان ابزاری است که با کمک آن می‌توان احتمال ابتلای فرد به انواع سرطان ارثی را به راحتی تشخیص داد. از نمونه این سرطان‌ها که ژن‌های خاصی در ابتلا به آن‌ها نقش اساسی دارند، می‌توان به سرطان پستان، پروستات، تخمدان، پانکراس و سرطان روده بزرگ اشاره نمود. علاوه بر این، ژن‌های خاصی در برخی دیگر از سرطان‌های ارثی، مانند سرطان‌های پوست، کلیه و تیروئید نیز نقش دارند. در واقع هدف از انجام این آزمایش یافتن متغیر های ژنتیکی است که در افزایش خطر ابتلا به سرطان نقش دارند.

بر اساس تحقیقات انجام شده، متغیرهای ژنتیکی ارثی در ۵ تا 10 درصد انواع سرطان‌ نقش دارند. برای آزمایش ژنتیک سرطان گزینه‌های زیادی وجود دارد. به طور مثال، گاهی اوقات پزشک آزمایشی را جهت یافتن متغیرها در یک ژن توصیه می‌نماید.

مطالب مرتبط : آزمایش سرطان

آزمایش ژنتیک سرطان چگونه انجام می شود؟

آزمایش ژنتیک سرطان فقط در زمانی انجام می‌گردد که تیم پزشکی مورد نظر شما تشخیص دهند که این آزمایش برای سلامتی شما و خانواده‌تان ضروری است. قبل از انجام این آزمایش لازم است مراحل زیر طی شود:

بررسی ریسک سرطان

در مرحله اول آزمایش ژنتیک سرطان، پزشک یا مشاور ژنتیک بر اساس تاریخچه پزشکی و روند بیماری در خانواده تشخیص می‌دهد که شما چقدر احتمال بروز آن نوع سرطان را دارید. در واقع پزشک سوالاتی راجع به شیوه و سبک زندگی، روش‌های غربالگری انجام داده تاکنون، تاریخچه زنان و زایمان برای بانوان و قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا، طی این مرحله از شما خواهد پرسید.

مشاوره ژنتیک سرطان

مشاوره، به افراد اطلاعات کافی و صحیح را می‌دهد تا آنان و خانواده‌ هایشان تصمیم بگیرند که آیا آزمایش ژنتیک نیاز است یا خیر. در واقع وقتی افراد با یک مشاور ژنتیک صحبت می‌کنند، راحت‌تر می‌توانند در مورد انجام آزمایش ژنتیک سرطان تصمیم بگیرند. مشاور روش به ارث بردن سرطان و همچنین رسیدن این ژن‌ها به کودکان را توضیح می‌دهد. علاوه بر این مشاور وظیفه دارد در مورد انواع خاص سرطانی که در خانواده مشاهده می‌شود و ریسک ابتلا به آن، فرد را راهنمایی کند. مشاور به شما می گوید که مزایا، مضرات، قیمت حدودی آزمایش‌ها چقدر بوده و چه کسانی در خانواده لازم است آزمایش شوند. چنانچه بر اساس این تست تشخیص داده شود که فردی در معرض ریسک بالای خطر ابتلا به سرطان است، مشاور درباره راه‌های کنترل آن صحبت نموده و برخی از روش‌های کنترل مانند، تغییر سبک زندگی، چک کردن علائم سرطان، داروهای کاهش دهنده ریسک سرطان، تشخیص سریع و حتی عمل‌های مورد نیاز برای پیشگیری را معرفی می‌کند.

رضایت آگاهانه جهت آزمایش ژنتیک سرطان

پس از بررسی ریسک و نیز مشاوره ژنتیک، چنانچه شما بخواهید آزمایش ژنتیک سرطان را انجام دهید، لازم است رضایت نامه‌ای را پر کنید. این رضایت نامه موارد زیر را در بر خواهد داشت:

• علت آزمایش ژنتیک
• دلیل تجویز این آزمایش از سوی پزشک برای شما
• داشتن مشاوره و حمایت‌هایی دیگر
• داشتن حق نه گفتن جهت انجام آزمایش
• نوع بیماری ژنتیکی که جهت تشخیص آن آزمایش می‌شوید.
• سطح دقت آزمایش
• درمان‌های موجود بر اساس نتایج به دست آمده در آزمایش
• مزایا و مضرات آزمایش و محدودیت‌های آن
• انواع آزمایشات دیگری که می‌توانید آن‌ها را انجام دهید.
• اعلام رضایت در مورد اینکه نتایج آزمایش می‌تواند در تحقیقات استفاده شود.

نمونه برداری و آزمایش ژنتیک در آزمایشگاه

آزمایش ژنتیک سرطان بر روی سلول‌های برداشته شده از بدن مانند خون، مو، ادرار، سلول‌های دهانی و لپ و همچنین سایر نواحی بدن انجام می‌پذیرد. در آزمایشات مربوط به جنین در زمان بارداری این آزمایش از طریق مایع آمنیوتیک اطراف جنین صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که برای آزمایش‌های سرطان، خون زیادی باید از بدن گرفته شود که این کار با کمک یک آمپول نازک انجام پذیرفته و خون از دست افراد گرفته خواهد شد.

نتایج آزمایش ژنتیک سرطان

پس از انجام آزمایش، مشاور نتایج قطعی را به فرد می‌دهد. در این شرایط برخی از افراد ترجیح می‌دهند تا با یکی از اعضای خانواده خود به مشاور مراجعه کنند تا نتایج را با آن‌ها در میان بگذارند. متخصصان ژنتیک با تخصصی که در این زمینه دارند، معنی آزمایش ژنتیک سرطان را برای فرد و خانواده‌ او شرح می‌دهند. چنانچه جهشی در این میان پیدا شده است، مشاور با فرد و اعضای خانواده او صحبت کرده و به آنان اطلاع می‌دهد که این جهش‌ها در کدام ژن‌ها وجود دارند. سپس دیگر افراد خانواده می‌توانند این تصمیم را بگیرند که آیا مایل هستند آزمایش شوند یا خیر. پس از آزمایش، نتایج آن برای مشاور یا پزشک ارسال خواهد شد و این نتیجه در جلسه بعدی به شما اعلام می‌گردد.

آزمایش ژنتیک سرطان چه مزایایی دارد؟

لازم است بدانید که ژنتیک نقش بسیار مهمی در بیماری سرطان داشته و به همین علت آزمایش ژنتیک سرطان مزایای بسیاری را به دنبال دارد. در ادامه به این مزایا اشاره شده است:

آرامش خاطر

چنانچه در خانواده یک نفر، نوع خاصی از سرطان وجود داشته باشد، آن فرد می‌تواند با دریافت نتیجه منفی در آزمایش ژنتیک سرطان، مطمئن شود که ژن این بیماری را به ارث نبرده است.

اقدامات پیشگیرانه

هنگامی که پس از این آزمایش افراد متوجه می‌‌شوند که ژن مربوط به سرطان را دارند، اقدامات پیشگیرانه‌‌ای را انجام داده تا خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند. همچنین علائم سرطان را نیز می‌توانند سریع متوجه شوند.

آزمایش خانوادگی

در مواردی اعضای نزدیک خانواده، با کمک نتیجه آزمایش ژنتیک فرد، اطلاعاتی را درباره احتمال ابتلای خودشان به سرطان به دست آورده و تشویق به انجام این آزمایش می‌شوند.

چه کسانی باید آزمایش ژنتیک سرطان را انجام دهند؟

چنانچه شما نگران هستید که ممکن است در خانواده‌تان ابتلا به سرطان ارثی داشته باشید، توصیه می‌شود که ابتدا یکی از اعضای خانواده، مشاوره و آزمایش ژنتیک سرطان را انجام دهد تا اینگونه بتوان با اطمینان بیشتری سرطان را در خانواده پیگیری نمود. به صورت کلی لازم است تمام افرادی که دارای ویژگی‌های سابقه پزشکی شخصی یا خانوادگی زیر هستند، آزمایش ژنتیک سرطان را انجام دهند:

• تشخیص سرطان در سنین جوانی و پیش از ۵۰ سالگی
• ابتلا به چندین نوع سرطان مختلف در یک فرد
• سرطان در دو اندام در مجموعه‌ای از اندام‌های جفت نظیر هر دو سینه یا دو کلیه
• ابتلای چند نفر از بستگان درجه یک مانند والدین، فرزندان، خواهر و برادر یک فرد
• موارد غیر معمول نوعی سرطان خاص به عنوان مثال، سرطان سینه در مرد
• وجود برخی نقایص مادرزادی مرتبط با سندرم‌های سرطانی ارثی
• عضویت در گروه نژادی و قومی که احتمال سرطان ارثی در آن وجود دارد.
• ابتلای چند نفر از اعضای خانواده به سرطان

انواع آزمایش خون در آزمایش ژنتیک سرطان

چنانچه پزشک شما به سرطان مشکوک باشد، اولین مرحله جهت تشخیص قطعی این بیماری، آزمایش خون خواهد بود. نمونه‌های خون گرفته شده از لحاظ علائم سرطان مورد بررسی قرار خواهند گرفت. انواع آزمایش خون در آزمایش ژنتیک سرطان عبارتند از:

• آزمایشی در خصوص اندازه گیری و شمارش سلول‌های خونی
• آزمایشی جهت بررسی‌ پروتئین‌های موجود در خون
• آزمایشی برای یافتن مواد شیمیایی تولید شده به وسیله سلول‌های سرطانی
• آزمایشی جهت شناسایی سلول‌های تومور سرطانی
• آزمایشی برای جستجوی مواد ژنتیکی سلول‌های سرطانی

jordanmedlab.com

نتیجه گیری

با مطالعه این مطلب دریافتیم که آزمایش ژنتیک سرطان، در حقیقت برای بررسی DNA است. علاوه بر آن آزمایش ژنتیک نقش مهمی را در اثبات اینکه برخی از بیماری‌ها قابل درمان هستند، ایفا می‌کند. لازم است افراد بدانند که نتیجه مثبت آزمایش ژنتیک به این معنا نخواهد بود که فرد 100 درصد به بیماری خاصی مبتلا است. توصیه می‌شود پیش از انجام آزمایش ژنتیک به پزشک مراجعه نموده و اطلاعات مربوط به سوابق پزشکی خود و خانواده‌تان را در اختیار او قرار دهید.