افسردگی در دوران حاملگی

آیا افسردگی یا اضطراب در دوران حاملگی  طبیعی است؟
اگر چه غالباً حاملگی به صورت دورانی لبریز از شادی و شعف به تصویر کشیده می‌شود، این امر برای همه زنان واقعیت ندارد. دست کم از هر ده زن حامله یک نفر از دوره های افسردگی رنج می‌برد. سال‌ها متخصصین به اشتباه معتقد بودند که هورمون‌های حاملگی از زنان در برابر افسردگی محافظت می‌کنند و تنها پس از تولد نوزاد به خاطر این که میزان این هورمون‌ها کاهش می‌یابد، در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شوند. آن‌ها اکنون معتقد هستند که بالا رفتن سریع سطح هورمون‌ها در آغاز حاملگی می‌تواند شیمی مغز را به هم زده و به افسردگی منتهی شود.
همچنین، تغییرات هورمونی می‌تواند موجب شود بیش از حد طبیعی احساس اضطراب  کنید. اضطراب شرایط دیگری است که می‌توان و باید در دوران حاملگی به درمان آن پرداخت. افسردگی و اضطراب ممکن است تشخیص داده نشوند چون که زنان غالباً احساسات خود را انکار کرده و آن‌ها را به حساب بدخلقی موقتی می‌گذارند که اغلب به همراهِ حاملگی پیش می‌آید. بنا بر این در گفتن این گونه احساسات به پزشک یا ماما احساس شرمندگی نکنید. سلامت روانی شما به اندازه سلامت جسمیتان اهمیت دارد و در حقیقت می‌تواند سلامت جسمیتان را تحت تأثیر قرار دهد. به طور مثال، تحقیقات نشان می‌دهند که افسردگی و اضطراب می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. همچنین این شرایط می‌تواند توانایی شما را در مراقبت از خود و نوزاد در حال رشدتان مختل کند.

چگونه بفهمم که در معرض خطر به خصوصِ افسردگی یا اضطراب در حین بارداری هستم؟

برخی از عوامل تهدید کننده رایج عبارتند از:

تاریخچه خانوادگی یا شخصی افسردگی یا اضطراب
 اگر در گذشته با افسردگی یا اضطراب بیش از حد دست به گریبان بوده‌اید (یا اگر افسردگی در خانواده شما وجود داشته است)، در دوران حاملگی احتمال بیشتری دارد که به افسردگی دچار شوید. حتی اگر هیچ وقت دوره‌هایی از افسردگی کامل را تجربه نکرده ایداما در شرایط نا معلوم یا استرس زا به مضطرب یا افسرده شدن تمایل داشته‌اید، ممکن است اکنون بیشتر در معرض افسردگی قرار داشته باشید.

مشکلات رابطه ای
 اگر درگیرِ رابطه ای هستید که دچار مشکل شده است و به عنوان یک زوج نمی‌توانید با صحبت کردن مسائل را حل کنید به مشاور مراجعه کنید. این فکر که با ورود نوزادتان همه چیز حل می‌شود، کاملاً اشتباه است. این تازه وارد فشاری را که به رابطه شما وارد می‌شود بیشتر خواهد کرد. بنابراین همین حالا برای بهبود رابطه خود نزد مشاور بروید و آن را به زمان دیگری موکول نکنید به ویژه اگر قربانی سوء استفاده جنسی نیز هستید.

درمان ناباروری
 اگر برای حامله شدن مشکل داشته‌اید، احتمالاً فشار روانی زیادی را متحمل شده‌اید. همچنین اگر شیوه های باروری متعددی را تجربه کرده‌اید، ممکن است هنوز هم با تأثیرات جانبی روانی ماه‌ها یا حتی سال‌ها تحت درمان بودن و انتظار اضطراب آور دست به گریبان باشید.

سابقه داشتن حاملگی ناموفق
 اگر در گذشته سقط جنین کرده یا نوزادی را از دست داده‌اید، جای تعجب نیست که نگران سلامت این حاملگی باشید. همچنین اگر از دست دادن جنین به تازگی رخ داده یا در سال گذشته چندین بار سقط جنین کرده‌اید، ممکن است وقت کافی برای بهبودی کامل عاطفی و جسمی را نداشته‌اید. همین طور اگر تحت درمان باروری هستید در برابر افسردگی یا اضطراب بیشتر آسیب پذیر می‌شوید.

مشکلات مربوط به حاملگی
 یک حاملگی پیچیده یا با ریسک بالا می‌تواند هزینه عاطفی زیادی را در بر داشته باشد به ویژه اگر مجبور هستید هفته‌ها در رختخواب استراحت کرده یا آزمایش‌های متعدد ژنتیک را تحمل کنید (زنانی که نوزادان دوقلو باردار هستند در این دسته قرار می‌گیرند). تحمل کردن فشار ناشی از روش‌های دشوار همراه با نگرانی از سلامت نوزاد، معمولاً کار دشواری است. همچنین اگر قادر به کار کردن نباشید یا نتوانید چیزهای دیگری را که به انجامشان عادت کرده ایدانجام دهید، حفظ تعادل عاطفی برایتان سخت‌تر می‌شود. با پزشکتان در مورد  سلامت روانی خود صحبت کنید. در پیش گرفتن گام‌های مناسب نیز می‌تواند خطر بروز مشکلات پس از تولد نوزاد را برای شما کاهش دهد و کمکتان می‌کند تا بهتر بتوانید از نوزادی که برای به دنیا آوردنش آن همه زحمت کشیده‌اید، لذت ببرید.

پیشامدهای استرس زای زندگی
 نگرانی‌های مالی؟ نقل مکان؟ تصمیم در مورد تغییر شغل؟ پس از سال‌ها کار کردن، برنامه ریزی نمودن برای ماندن در خانه؟ هر کدام از این نگرانی‌ها یا تغییرات زندگی به علاوه جدایی، مرگ یک دوست نزدیک یا یکی از اعضای خانواده و یا از دست دادن شغل، می‌تواند برای شما استرسی جدی در پی داشته باشد.

سابقه سوء استفاده جنسی
 زنانی که مورد سوء استفاده روانی، جنسی، جسمی یا کلامی قرار گرفته‌اند، ممکن است اعتمادبه‌نفس پایینی داشته باشند و احساس درماندگی یا تنهایی بکنند که همه این‌ها خطر ابتلا به افسردگی را بالا می‌برد. حاملگی می‌تواند خاطرات دردناک مربوط به سوء استفاده جنسی در گذشته را در حالی که آماده مادر شدن می‌شوید زنده کند. همچنین از دست دادن کنترل بر روی بدن در حال تغییرتان ممکن است همان درماندگی  را که وقتی مورد سوء استفاده قرار گرفتید، در شما ایجاد کند.

دیگر عوامل خطر
 اگر سن کمی دارید، تنها هستید یا حاملگی‌تان نا خواسته است، در آن صورت خطر ابتلا به افسردگی برایتان بیشتر خواهد بود.

علائم افسردگی چه هستند؟
برخی از علائم از قبیل خستگی یا خواب آشفته، در میان زنان سالم در دوران حاملگی رایج است اما وقتی که این علائم با احساس غم و اندوه و درماندگی آمیخته شود یا در عملکرد شما اختلال ایجاد کنند، دست کم می‌توان تا حدی افسردگی را مقصر دانست.
اگر احساس می‌کنید قادر به انجام مسئولیت‌های روزانه خود نیستید یا فکر آسیب زدن به خود به سراغتان می‌آید، بلافاصله با پزشک یا مامای خود جهت ارجاع به مشاور تماس بگیرید. دیدن درمانگر یا روان پزشک به معنای ضعیف بودن نیست. برعکس، نشان دهنده این است که می‌خواهید اقدامات لازم را برای حفظ سلامت و امنیت خود و نوزادتان انجام دهید. اگر سه یا تعداد بیشتری از علائم زیر را به مدت بیش از دو هفته تجربه کردید، با پزشک خود در مورد این که آیا باید به روان درمانگر مراجع کنید یا خیر، صحبت کنید:
• داشتن این حس که دیگر هیچ چیزی لذت بخش یا سرگرم کننده نیست.
• احساس گرفته بودن، غمگینی یا «تهی بودن» هر روز و در بیشتر مواقع.
• مشکل تمرکز کردن.
• برانگیختگی یا آشفتگی بیش از حد و یا گریه کردن فراوان.
• اختلال در خواب یا دائماً در خواب بودن.
• خستگی بسیار زیاد یا بی پایان.
• میل به خوردن به طور مداوم یا اصلاً به خوردن تمایل نداشتن.
• احساس گناه بی دلیل یا احساسات مربوط به بی ارزش بودن یا درماندگی.
نهایتاً، نوسانات روحی که در آن دوره‌هایی از افسردگی با دوره‌هایی از شادی بی حد و حصر و غیر طبیعی (شامل فعالیت زیاد، نیاز کمتر به خوابیدن یا خوردن، افکار سریع و گذرنده، رفتار اجتماعی نامتناسب یا قضاوت ضعیف) جایگزین می‌شود، علایمی از یک اختلال به نام اختلال دو قطبی هستند که نیازمند درمان فوری هستند. اگر این علائم را دارید با پزشک خود تماس بگیرید.

علائم اضطراب چه هستند؟
اگر احساس می‌کنید بر آشفته یا عصبی هستید و یا اینکه علایم زیر را دارید، با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید:
• حملات اضطرابی.
• این حملات بدون هیچ گونه هشداری آغاز می‌شوند و افزایش ضربان قلب، گیجی یا ضعف، عرق کردن کف دست، تنگی نفس و این احساس که دارید سکته قلبی می‌کنید یا بیهوش می‌شوید را شامل می‌شوند.
• نگرانی مداوم در مورد سلامتی خود یا نوزادتان یا داشتن مکرر این احساس که چیز وحشتناکی در شرف رخ دادن است.

افسردگی و اضطراب حاملگی چگونه درمان می‌شوند؟
هم روان درمانی و هم داروهای ضد افسردگی را می‌توان برای درمان این شرایط در دوران حاملگی مورد استفاده قرار داد. از پزشک یا مامای خود بخواهید که شما را به روان شناس یا روان پزشک ارجاع دهد یا می‌توانید از شرکت بیمه خود فهرستی از مراکزی را که خدمات روانی ارائه می‌دهند، تهیه نمایید. سعی نکنید خود را با انواع مواد گیاهی یا دیگر داروها درمان کنید. سالم بودن این داروها در طی دوران حاملگی مشخص نیست و همچنین جایگزینی مؤثری برای کمک تخصصی نیستند.

چگونه می‌توانم از بروز افسردگی و اضطراب در دوران حاملگی جلوگیری کنم؟
افسردگی و اضطراب در نتیجه تغییرات بیوشیمیایی حادث می‌شوند بنابراین در صورتی که در معرضشان قرار بگیرید، ممکن است نتوانید به طور کامل از آن‌ها دوری کنید اما مراقبت نمودن از خود به لحاظ عاطفی می‌تواند به شما کمک کند تا علائم آن را خفیف‌تر کرده و روحیه خود را خوب نگه دارید.
به خود سخت نگیرید.
 در برابر این طرز فکر که قبل از این که نوزاد به دنیا بیاید تا می‌توانید باید کارهای لازم را انجام دهید، مقاومت کنید. ممکن است فکر کنید که قبل از رفتن به مرخصی زایمان، لازم است اتاق شیرخوار را آماده کنید، خانه را تمیز کنید یا تا آنجا که می‌توانید کار کنید اما در حقیقت چنین نیست. خود را بر تمامی این کارها ارجح بدانید. وقتی کودکتان به دنیا بیاید دیگر وقت چندانی برای رسیدن به خود ندارید. کتابی بخوانید، صبحانه را در رختخواب صرف کنید یا به یک پیاده روی طولانی و لذت بخش بروید. کاری را انجام دهید که موجب می‌شود احساس خوبی داشته باشید. مراقبت کردن از خود بخشی ضروری برای مراقبت کردن از نوزادتان محسوب می‌شود.

پیوند خود با همسرتان را حفظ کنید.
 اطمینان حاصل کنید که وقت کافی را برای بودن با همسرتان و تغذیه این رابطه اختصاص می‌دهید. اگر امکان دارد همین الآن به مسافرت بروید. هر کاری می‌توانید برای مستحکم‌تر کردن رابطه خود انجام دهید تا هنگامی که نوزاد به دنیا آمد، بتوانید بر آن تکیه کنید.
در مورد مسائل موجود صحبت کنید.
 ترس‌ها و نگرانی‌های خود در خصوص آینده را با همسر، دوستان و خانواده‌تان مطرح کنید.
استرس خود را کنترل کنید.
 اجازه ندهید یأس و نا امیدی بر زندگی‌تان چیره شود. راه‌هایی را برای مراقبت نمودن از خود بیابید. به خود استراحت بدهید، زیاد بخوابید، ورزش کنید و به خوبی تغذیه کنید. اگر اضطراب به درونتان راه یافت، سعی کنید به کلاس‌های یوگای مخصوص زنان حامله بروید یا مدیتیشن انجام دهید.
 
برای جلوگیری از بروز افسردگی پس از زایمان چه می‌توانم بکنم؟
حدود نیمی از زنانی که از افسردگی در دوران حاملگی رنج می‌برند، افسردگی پس از زایمان را نیز تجربه خواهند کرد اما در صورتی که این افسردگی در دوران حاملگی درمان شود، احتمال تداوم آن به پس از زایمان به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می‌یابد. در اینجا به چند مورد دیگر که می‌تواند سودمند باشد اشاره می‌کنیم:
• هم اکنون عادت مراقبت از خود را فرا بگیرید تا به صورت بخشی از کارهای روزمره‌تان در آید. روش‌هایی را اتخاذ کنید تا بتوانید هنگامی که نوزاد به دنیا آمد، زمانی را برای استراحت پیدا کنید.
• با همسرتان در مورد نحوه تقسیم وظایف خانگی، مراقبت از یکدیگر و همچنین رسیدگی به نوزاد صحبت کنید.
• حال، شبکه ای حمایتی را درست کنید (شبکه ای تشکیل شده از دوستان، اعضای خانواده، همسرتان و پزشک یا درمانگر) تا قبل از این که نوزاد به دنیا بیاید از بابت کمک دیگران آسوده خاطر باشید.

کسانی را پیدا کنید که در انجام کارهای آشپزی، نظافت یا مراقبت از کودک یاری تان دهند تا فرصت  دوش گرفتن، استراحت کردن یا قدم زدن را داشته باشید