درد ناحیه کف و میانی پا،علل،پیشگیری و درمان

متاتارسالژیا یک صدمه ی شایع ناشی از فشار بیش از حد روی پا است که با درد و التهاب در قسمت جلوی پا همراه است.این عارضه اغلب به عنوان یکی از علائم بیماری های دیگر شناخته می شود و خودش به تنهایی بیماری خاصی نیست.

شیوع عارضه:

در ایالات متحده ی آمریکا آسیب های پا مثل عارضه ی متاتارسالژیا در بین ورزشکارانی که ورزش های سنگین انجام می دهند بسیار شایع است.

ورزشکارانی که ورزش های سنگین مثل دو یا پرش را انجام می دهند بیش از بقیه در معرض صدمات وارده به جلوی پا قرار دارند.این آسیب در مورد ورزشکاران دو و میدانی خیلی شدید است و دیگر ورزشکارانی که در رشته های تنیس و فوتبال و بیس بال فعالیت می کنند هم در معرض این آسیب ها قرار دارند.

علائم عارضه و دلایل ایجاد آن:

علامت اولیه ی متاتارسالژیا درد در انتهای یک یا تعدادی از استخوان های کف پا است.درد این عارضه با راه رفتن یا دویدن بدتر می شود.ورزشکارانی که ورزش های سنگین انجام می دهند و علاوه بر این مشکل آماس کیسه ی مفصل هم دارند در قسمت جلوی پا و وسط پا درد های پراکنده ای را حس می کنند.

در بیشتر مواقع درد این عارضه به مرور زمان و طی چندین ماه به وجود می آید نه به یکباره.در عارضه ی ورم مورتن هم فرد به دلیل التهاب و آسیب های وارده به عصب پا دچار علائمی مثل علائم متاتارسالژیا می شود.افرادی که از عارضه ی ورم مورتن رنج می برند ممکن است علاوه بر درد رد ناحیه ی جلوی پا انگشتان پایشان هم بی حس شود.

علل ایجاد عارضه:

پا در اثر انجام فعالیت های ورزشی ممکن است دچار آسیب شود . مثل خیلی از عارضه های دیگر که در اثر فشار زیاد به پا به وجود می آیند این عارضه هم ممکن است در اثر تغییر در فیزیک طبیعی بدن به وجود بیاید که این تغییر باعث پخش غیر نرمال وزن روی پا می شود. زیاد شدن فشار مداوم روی پا باعث درد و التهاب مزمن استخوان پا و بافت های مجاور آن مثل رباط و تاندون ها می شود.

عوامل زیر باعث وارد آمدن فشار زیاد به ناحیه ی جلوی پا می شوند:

1-انجام فعالیت های شدید

2-برجسته شدن قسمت بالای استخوان های کف پا

3-سفت بودن ماهیچه های انگشتان پا

4-ضعیف بودن ماهیچه های انگشتان پا

5-قلابی شکل بودن انگشتان پا

6-انعطاف پذیری بیش از حد مفصل شست پا

7-سفت بودن تاندون آشیل

8-حرکت دادن پا از یک طرف به طرف دیگر در حین راه رفتن یا دویدن

9-بزرگ یا کوچک بودن سایز کفش

برخی از شرایط مربوز به فیزیک بدنی شخص هم هستند که ممکن است باعث مشکلات جلوی پا شوند.این شرایط شامل موارد زیر می شوند:

1-زیاد بودن قوس کف پا

2-استخوان پشت شست پا معمولا در افرادی که دچار عارضه ی انگشت پای مورتن هستند کوتاه است و این مسئله باعث برهم خوردن تعادل نرمال قسمت جلوی پا و به دنبال آن وارد شدن فشار بیشتر به استخوان ماتاتارسال دوم می شود.

3-قلابی شکل بودن انگشت پا

هر کدام از مشکلات استخوانی عضلانی گفته شده ممکن است باعث آسیب به ناحیه ی جلوی پا در ورزشکاران شوند.

ارزیابی:

با انجام عکس برداری با اشعه ی ایکس پزشک متوجه دیگر دلایل درد در ناحیه ی جلوی پا می شود.عکس برداری از استخوان, نواحی ای که موجب التهاب شده اند را مشخص می کند. تصویر برداری با امواج فراصوت هم برای تشخیص مشکلاتی مثل آماس کیسه های مفصلی یا عارضه ی مورتن که باعث درد در ناحیه ی متاتارسال پا می شود مفید است.

پزشک همچنین ممکن است از بیمار بخواهد ام آر آی انجام دهد تا علل درد در استخوان کف پا و ناحیه ی میانی پا را متوجه شود.علت درد ممکن است اختلالات ناشی از آسیب های جسمی-مشکلات مربوط به گردش خون-آرتروز-آرتروپاتی عصبی و دیگر مشکلاتی که باعث برهم خوردن تعادل وزن بدن می شوند باشد. پزشک ممکن است برای تشخیص درست و تصمیم گیری در مورد نحوه ی درمان یکسری آزمایش های دیگر را هم برای بیمار تجویز کند.

درمان:

فاز بحرانی:

درمان ابتدایی این عارضه شامل گذاشتن یخ و باند روی پا می شود.پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند در 24 ساعت اولیه هیچ فشاری به پایش وارد نکند . بعد از 24 ساعت پزشک انجام ورزش های ملایم مربوط به محدوده ی حرکت و درمان های فراصوت را به بیمار توصیه می کند.استفاده از پدهای متاتارسال و دیگر وسایل ارتوپدی حتی در مراحل اولیه هم باعث کاهش درد می شود . در این مرحله همچنین به بیمار توصیه می شود کفشش را عوض کند.

برای برگرداندن محدوده ی حرکت و قدرت و کارایی نرمال به بیمار توانبخشی از اولین روز آسیب او شروع می شود.یک درمان موثر متاتارسالژیا استفاده از وسایل اصلاح کننده در کفش های محافظتی است. البته پوشیدن کفش های محافظتی چه داخل آنها وسایل اصلاح کننده ی نرم را قرار دهیم و چه نه ممکن است در مواقعی باعث برطرف شدن درد نشود.

در درمان این عارضه خیلی مهم است که مانع خوب شدن التهاب نشویم.تمرینات کششی و قدرتی باید با دقت انجام شوند و برگشت به انجام فعالیت های شدید باید به تدریج و آرامی باشد تا فرد دوباره دچار آسیب نشود.و به طور کلی فرد باید از انجام فعالیت هایی که دردش را بدتر می کند پرهیز کند.

درمان های دیگر:

پزشک ممکن است برای کاهش موقت درد پینه ی پا را بتراشد . البته باید مراقب بود تا استفاده از داروهای شیمیایی اسیدی و برداشتن بافت های مرده باعث خونریزی شدید نشود.علاوه بر تراشیدن پینه ی پا باید دلیل ایجاد آن هم که باعث فشار می شود شناسایی شود.

اگر علائم عارضه شدید ولی کوتاه مدت باشند ممکن است دلیل آن چرخش غیر نرمال مفصل ساب تالار قوزک پا باشد.در این مواقع پزشک استفاده از وسایل ارتوپدی را توصیه می کند.برای برطرف شدن علائم مزمن هم شخص باید متاتارسال بار را داخل کفش ورزشی اش قرار دهد.افرادی که در اثر زیاد بودن قوس کف پا دچار درد های ناشی از عارضه ی متاتارسالژیا می شوند بهتر است از وسایل ارتوپدی استفاده کنند. بیمارانی که دچار ورم مورتن هستند هم با استفاده از یک وسایل ارتوپدی سفت و یک لایه در زیر استخوان کف پا مشکلشان حل می شود.

فاز ترمیم:

طب فیزیکی:

تمرکز اصلی در این نوع درمان نرمال کردن فیزیک بدنی بیمار و کم کردن فشار در ناحیه ی جلوی پا است.با کم کردن فشار  درد و التهاب بیمار هم کم می شود.

هنگامی که درد بیمار از بین رفت باید تمرینات ایزومتریک و ایزوتونیک و ایزوکنتیک را انجام دهد تا قوی شود و در ضمن تمرینات مربوط به محدوده ی حرکت را هم باید به صورت فعال انجام دهد.

بازیابی توانایی های از دست رفته:

انجام یکسری ورزش ها مثل شنا در مرحله ی بهبود التهاب های پا توصیه می شود . انجام این ورزش ها در مرحله ی بهبود عارضه باعث می شود بیمار آمادگی فیزیکی خودش را حفظ کند.

درمان های دیگر:

تزریق کورتن در افرادی که از عارضه ی ورم عصب بین انگشتان پا رنج می برند به خوبی جواب می دهد در حالیکه این نوع درمان در افرادی که دچار متاتارسالژیا هستند خوب جواب نمی دهد.

فاز نگهداری:

طب فیزیکی:

زمانی که درد کم می شود تنها لازم است از وسایل ارتوپدی استفاده شود تا فرد به طور نرمال بتواند فعالیت هایش را انجام دهد.استفاده از این وسایل از آن جهت لازم است که باعث می شوند نیروی وارده در نواحی مختلف پخش شود.در این مرحله شخص باید از کفش های مخصوص مسابقات دو استفاده کند تا پایش دچار مشکل نشود.در این مرحله بیماران باید انجام تمرینات موبیلیزاسیون مثل کشش پا و تمرینات مربوط به کف پا رازیر نظر مربی انجام دهد.

انجام عمل جراحی:

ممکن است با تعویض کفش بیمار با یک کفش ارتوپدی مشکل حل شود. با این حال در موارد حاد ممکن است شخص برای تنظیم محل استخوان هایش به عمل جراحی نیاز داشته باشد.

مشاوره:

اگر مشکل بیمار با انجام اقدامات گفته شده حل نشود و یا بدتر شود باید به یک متخصص ارتوپد مراجعه کند.

پیشگیری:

پیشگیری از آسیب دوباره ی پا به این معنی است که اجازه ندهیم به پا فشار زیادی وارد شود.استفاده از وسایل ارتوپدی-پدهای متاتارسال و مراقبت از پینه های پا جلوی فشار روی پا را می گیرند.منظور از مراقبت از پینه های پا برداشتن بافت مرده و استفاده از پدهای مخصوص آن است که با این کارها خاصیت کشسانی بافت افزایش می یابد.

برخی از مشکلات پا در اثر استفاده از کفش های نامناسب به وجود می آِند نه در اثر بیماری خاص.قرار گرفتن درست پا در کفش بستگی به این دارد که سایز کفش مناسب باشد.ورزشکارانی که روی سطوح سفت ورزش می کنند باید از کفش هایی استفاده کنند که لایه ی زیرین آنها از جنس مناسب باشد.کفش های با پاشنه ی لاستیکی که جلوی ضربه را می گیرند برای ورزشکارانی که روی سطوح سفت می دوند یا می پرند مناسب تر هستند.

آنچه باید بدانید:

ورزشکارانی که به طور ناگهانی فعالیت های ورزرشی خود را افزایش می دهند بیشتر در معرض آسیب های پا هستند . چه این افزایش شدت تمرینات روی مدت زمان انجام ورزش باشد یا فشار وارده به بدن ورزشکاران باید توجه داشته باشند که هیچ گاه به یکباره سطح تمرینات ورزشی خود را بالا نبرند و اگر درد دارند ورزش نکنند.

دونده های مسافت های طولانی و خانم ها و ورزشکارانی که برای رسیدن به وزن مناسب یکسری رژیم ها را دنبال می کنند بیشتر در معرض ضایعات استخوانی ناشی از کمبود مواد غذایی و به دنبال آن آسیب های وارده به پا قرار دارند . یادتان باشد که برای حفظ سلامتی بافت های بدن داشتن یک رژیم غذایی متعادل و خوب ضروری است.

انتخاب کفش و وسایل ارتوپدی مناسب یک مسئله ی مهم در مراقبت از پا و جلوگیری از آسیب است. گرم کردن بدن و انجام حرکات کششی هم باعث انعطاف پذیری و افزایش قطر عروق خونی می شود.